The US, China and the Real Thucydides’ Trap

During the last decade there has been a lot of discussion among international relations experts and foreign policy analysts on whether the rise of China as a major international player could lead to a confrontation with the United States. Most recently, with China’s activities in the South China Sea, the Korean peninsula crisis, and the new U.S. administration, this discussion was reanimated. The debate was also fueled by Graham Allison and his question, that is, whether the U.S. and China may avoid what he called the “Thucydides’ trap”, and not go to war. Further, it was reported that Allison briefed President Donald Trump’s National Security Council on what Thucydides and his work could teach them about U.S.-China relations. The same author says that war between the two is not inevitable. The answer is correct, not just because a person of his academic authority says so, but simply because the content of the so-called “trap”, attributed to Thucydides, is not right. The real trap, the one Thucydides warns for more than 2.400 years now, is different than that described by Allison.

The phenomenon of international politics students turning to ancient thinkers, such as Thucydides, in order to find answers in strategic matters, is not new. What authors often do is pick a phrase from Thucydides, separate it from the rest of the text, and build an argument, which projects rather their ideas than those of the classical author. This is precisely the case with the so-called “Thucydides’ trap”. Obviously, the work of Thucydides belongs to everyone; and everybody may use it and build upon it. Yet, a few things need to be respected, if the “trap” to go to war is linked with the name of Thucydides, and, most important, if it is linked with the possibility of a war between two major and, in this case, nuclear actors.

At first, one needs to bear in mind that ancient Greek thinking is multi-causal and not uni-causal, as the thinking of Western modernity. Therefore, maintaining initially that just the fear of a competitor’s growing power could lead to war, may be seen as cherry picking; and, afterwards, saying that “Thucydides does not really mean inevitable” may appear as inconsistency. Read more…

The Fallacies of the Cyprus “Problem”

In the early morning of July 7, 2017, another round of negotiations under the auspices of the United Nations on the so called Cyprus “problem” has ended in Switzerland. Some are trying to understand why. Others, however, have ostensibly entered the “blame game” and/or misinformation, unjustly pointing the finger to the government of the Republic of Cyprus, because, allegedly, it did not make the necessary concessions, so as to satisfy Turkish demands. For those who are trying to understand why, I am arguing, hereinafter, that none should have expected these negotiations (or any previous) to succeed. They were doomed to fail for three reasons, which constitute the fallacies of the so-called Cyprus “problem”.

Fallacy One

The first fallacy is that international actors, international organizations, diplomats, and analysts are trying to understand first and deal then with a “problem”, and not with a case of pure and brutal military invasion perpetrated by Turkey in 1974 and still preserved illegally until today.[1] This is where all starts and all ends: in the thought dominating (our) minds that we are to deal with a “problem” and not with a flagrant violation of almost all fundamental principals of the United Nations Charter and a series of non implemented compulsory decisions of the Security Council.

In fact, Turkey still maintains some 40.000 heavily armed troops on the island, presenting since 1974 an every day threat for the very existence of what is left territorially of the Republic of Cyprus, making us wonder how the Republic of Cyprus’ citizens – EU citizens since 2004 – and its economy may endure such a situation. Turkey, as demonstrated in the negotiations, has not the intention to withdraw its occupation forces from the island (BBC 2017). Most important, even if those troops were to be reduced, Turkey was adamantly against abandoning the status of the guarantor power, contrary to the intention of the other two guarantors (the U.K. and Greece).

Why? The official narrative says in order to guarantee the rights and the security of the Turkish Cypriots (TRTWORLD 2017). Obviously, this is neither the real nor a convincing reason, as Turkey, given its record of human rights, cannot guarantee the rule of law, especially in an EU country. The real motive is the expansionist policy of Turkey, and its tactic to exercise through Cyprus pressure on the Republic, on Greece, on the EU, and more broadly, on the West.

Fallacy Two

It is clear that Turkey does not want to contribute to “solving” the problem. And this is the second fallacy committed by those who consider Turkey well-intentioned to solve the Cyprus “problem” under the rule of the AKP Party and of Erdogan, and given Turkey’s current and favorable general and regional distribution of power. Read more…

Ομιλία στην τελετή μνήμης για το Ολοκαύτωμα του Χορτιάτη 2 Σεπτεμβρίου 2017, 73η επέτειος

 

Είναι μεγάλο το βάρος της ευθύνης που τιμήθηκα να αναλάβω και να εκφωνήσω τον σημερινό επιμνημόσυνο λόγο, μία συνήθεια χιλιετιών. Ταπεινά ζητώντας τη βοήθεια του πλέον γνωστού παγκοσμίως λόγου του είδους, του Επιταφίου, με αρωγό τον Θουκυδίδη, υπενθυμίζω την αιτία, την ratio, και τις δυσκολίες της σημερινής μου προσπάθειας:

 «δύσκολο είναι να μιλήσει κανείς με το προσήκον μέτρο για γεγονότα που ακόμη και η αλήθεια δύσκολα γίνεται πιστευτή. …. Επειδή, όμως, οι πρόγονοί μας έκριναν πως έτσι πρέπει, οφείλω και εγώ, …, να δοκιμάσω να ανταποκριθώ όσο το δυνατόν περισσότερο…» (Β’.35).

Ο λόγος λοιπόν για αλήθειες!

Η πρώτη αλήθεια είναι η αναίτια και βάρβαρη σφαγή 149 κατοίκων που συντελέσθηκε εδώ, σαν σήμερα, 2 Σεπτεμβρίου 1944. Η πρόφαση… να επιβάλουν αντίποινα για την πρωινή επίθεση ανταρτών σε δύο γερμανικά αυτοκίνητα. Ουσιαστικά διότι η βαρβαρότητά τους είχε φθάσει σε σουρεαλιστικά επίπεδα, και αυτό που ονόμαζαν σχέδιο αντιμετώπισης ανταρτών, ώστε να υπάρξουν οι προϋποθέσεις ασφαλούς αποχώρησής τους, δεν ήταν τίποτε άλλο παρά η ικανοποίηση της δίψας για αίμα και για εκδίκηση εκ μέρους των ηττώμενων κατακτητών.

Περί το μεσημέρι έφθασαν στο χωριό είκοσι φορτηγά με Γερμανούς στρατιώτες και… «άλλους»… του Αποσπάσματος Καταδίωξης Ανταρτών υπό τον Φριτς Σούμπερτ. Συγκέντρωσαν στην πλατεία του χωριού όσους κατοίκους βρήκαν και άρχισαν να λεηλατούν και να πυρπολούν τα σπίτια. Μετά τους οδήγησαν στο σπίτι του Ευάγγελου Νταμπούδη και τους έκαψαν ζωντανούς.

Εκείνους που βρίσκονταν μπροστά στο καφενείο της πλατείας τούς μετέφεραν στο φούρνο του Στέφανου Γκουραμάνη. Στην πορεία προς το φούρνο, η βαρβαρότητα έγινε παράνοια, καθώς ένας Γερμανός έπαιζε στο βιολί του χαρούμενο σκοπό. Αφού τους έκλεισαν στον φούρνο, ελλείψει αερίου στην Ελλάδα, οι Γερμανοί έστησαν ένα πολυβόλο και άρχισαν να τους πυροβολούν από ένα παραθυράκι της πόρτας. Κατόπιν έβαλαν φωτιά για να κάψουν ζωντανούς, όσους δεν είχαν σκοτωθεί από το πολυβόλο. Όσους προσπάθησαν να διαφύγουν από το κτίριο που καιγόταν μαχαιρώθηκαν από τα ανθρωποειδή που περίμεναν έξω.

Εκτός από αυτούς τους κατοίκους, άλλοι δολοφονήθηκαν μπροστά στα σπίτια τους και έντεκα εκτελέστηκαν έξω από το χωριό, στην προσπάθειά τους να διαφύγουν. Επίσης γυναίκες κάτοικοι του Χορτιάτη έπεσαν θύματα βιασμού πριν δολοφονηθούν από τα ανθρωποειδή του Σούμπερτ.

Συνολικά σκοτώθηκαν εκείνη την μέρα 149 κάτοικοι του Χορτιάτη και κάηκαν περίπου 300 σπίτια. Μεταξύ των εκτελεσθέντων, οι 109 ήταν γυναίκες και κορίτσια, ενώ οι 51 ήταν ανήλικοι, και μάλιστα οι 36 κάτω των 10 ετών.

Η δεύτερη ακαταμάχητη αλήθεια είναι ότι οι σφαγές και οι καταστροφές από τους Ναζί στην Ελλάδα ήταν ιδιαίτερα έντονες, μεγάλες και συχνές. Συνολικά, 269 πόλεις και χωριά δέχθηκαν μαζικά δολοφονικά χτυπήματα στη διάρκεια της τριπλής κατοχής.

Ήδη στην αρχή της κατοχής, στις 2 Ιουνίου 1941, στο Κοντομαρί της Κρήτης εκτέλεσαν 60 άνδρες, στις 18 Οκτωβρίου 1941 λεηλάτησαν και έκαψαν τα Άνω και Κάτω Κερδύλια Νιγρίτας και, αφού έβαλαν τους άνδρες να σκάψουν ομαδικό τάφο, στη συνέχεια εκτέλεσαν 222. Στο Μεσόβουνο Κοζάνης, στις 23 Οκτωβρίου 1941, η Βέρμαχτ συγκέντρωσε τους άνδρες ηλικίας 16-69 χρόνων και εκτέλεσε 142. Στις 25 Οκτωβρίου 1941 τα χωριά Κλειστό, Κυδωνιά και Αμπελόφυτο του Κιλκίς πυρπολήθηκαν και εκτελέσθηκαν 96.

Όμως αυτή ήταν μόνο η αρχή. Τα ναζιστικά ανθρωποειδή, πέρα από την εξολόθρευση των Εβραίων στην Ελλάδα και στην Ευρώπη, εντατικοποιούν, από τα μέσα του 1943 και μετά, τόσο τις σφαγές του άμαχου πληθυσμού και των αντιστασιακών όσο και τις καταστροφές των περιουσιών των Ελλήνων.

Ο κατάλογος είναι ιδιαίτερα μεγάλος και βαρύς. Όμως θυμηθείτε. Βρισκόμαστε σε τελετή μνήμης. Και δεν έχω σκοπό να ομορφύνω ή να απαλύνω την αλήθεια και την φρίκη.

«Τα θεμέλιά μου στα βουνά», λέει ο Ελύτης,
«και τα βουνά σηκώνουν οι λαοί στον ώμο τους
και πάνω τους η μνήμη καίει
άκαυτη βάτος.
Μνήμη του λαού μου σε λένε Πίνδο και σε λένε Άθω».

Μνήμη του λαού μου σε λένε Χορτιάτη! Σε λένε όμως και πολλά άλλα μέρη που τα έκαψαν και πολλούς πατριώτες, άνδρες, γυναίκες και παιδιά, που εκτέλεσαν. Ακούστε τον μακρύ κατάλογο* του 1943:

Δομένικο Λάρισας 150, Κούρνοβο Φθιώτιδας 106, Μουσιωτίτσα Ιωαννίνων 153, Κομμένο Άρτας 317, Βιάννο Λασηθίου πάνω από 500, Παραμυθιά Θεσπρωτίας 49, Μονοδένδρι Λακωνίας 100 και το 1944 άλλοι 45, χωριά περιοχής Καλαβρύτων 148 και Καλάβρυτα σχεδόν 500.

Ο μακρύς κατάλογος της φρίκης συνεχίζεται και το 1944:

Καλαμάτα 534, Κλεισούρα Καστοριάς 273, Πύργοι Εορδαίας 368, Σκοπευτήριο Καισαριανής 200, Δίστομο 228, Κοκκινιά 425, λίγο πριν τον Χορτιάτη στο Αμάρι Κρήτης 164, λίγο μετά Γιαννιτσά 112, και, τέλος, Κορωπί, στις 9 Οκτωβρίου 1944, 47.

Η τρίτη αλήθεια είναι ότι παρά τις καταστροφές και τον απερίγραπτο πόνο που προκάλεσαν σε ολόκληρη την Ευρώπη, το αυγό του φιδιού εκκολάφθηκε πάλι και η απειλή εμφανίσθηκε ξανά. Οι οπαδοί των Ναζί είναι παρόντες στην Ελλάδα – δυστυχώς και μέσα στο Κοινοβούλιο. Και εδώ βρίσκεται η χρησιμότητα των τελετών σαν τη σημερινή. Να υπενθυμίζουν συστηματικά και ακατάπαυστα το τι έκανε ο Ναζισμός στην Ευρώπη και στον τόπο μας. Εδώ βρίσκεται και η ευθύνη των πολιτών που δεν είναι ποτέ άμοιροι των επιλογών τους, αφού στην Δημοκρατία δεν υπάρχουν συλλογικές ευθύνες. Βρίσκεται τέλος και η υπευθυνότητα των πολιτικών σχημάτων που δεν επιτρέπεται να παίζουν παιχνίδια με ή απέναντί τους. Η Γαλλία παραλίγο να πληρώσει ακριβά τα παιχνίδια του είδους της τελευταίας τριακονταετίας.

Τέλος, τέταρτη αλήθεια, το ζήτημα των πολεμικών αποζημιώσεων, των οποίων το ύψος είναι τεράστιο. Το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους τις υπολογίζει σε εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ και η Ελλάδα, όπως επανειλημμένα έχει δηλώσει ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, θα τις διεκδικήσει. Χρειάζεται πολλή δουλειά και, φυσικά, πρέπει το θέμα να παύσει να είναι αντικείμενο ευκαιριακής πολιτικής διαμάχης.

Την ακατάπαυστη διεκδίκηση, αλλά και την σοβαρότητα πάνω στο θέμα, τις οφείλουμε σε όλους αυτούς που ήρθαμε σήμερα να τιμήσουμε. Οι αποζημιώσεις δεν αφορούν την βελτίωση της οικονομικής κατάστασης των συγγενών αυτών που χάθηκαν. Δεν αφορά καν το ελληνικό χρέος. Θα ήταν ντροπή να επιχειρηθεί ο συμψηφισμός τους με το χρέος. Αφορά το αίσθημα δικαιοσύνης που έχει τρωθεί από τα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας που διαπράχθηκαν σε αυτόν εδώ τον τόπο και δεν παραγράφονται.

Πρόσφατα, ένας ακόμη ανιστόρητος διερωτήθηκε ανεύθυνα και με ατυχή μεταφορά το πόσα δισεκατομμύρια κοστίζει τελικά για τους Γερμανούς η Αντιγόνη του Σοφοκλή. Αυτό δεν είναι το πραγματικό ερώτημα.

Το πραγματικό ερώτημα, σε αυτόν τον τόπο μαρτυρίου, είναι το πόσες ανθρώπινες ζωές χρειάσθηκαν για να ικανοποιήσουν τα ανθρωποειδή του Ναζισμού την δολοφονική τους δίψα. Με πόσους άνδρες, γυναίκες, παιδιά έπρεπε να πληρώσει η Ελλάδα την ελευθερία της; Πόσες Αντιγόνες έπρεπε τελικά να θυσιασθούν; Και πόσο κοστίζει η ζωή της κάθε Αντιγόνης, Ιφιγένειας, Ευρυδίκης, Μαρίας, Ελένης, Στυλιανής, Άννας και όλων των άλλων από αυτόν τον μακρύ κατάλογο των εκτελεσθέντων;

Ας είναι αιώνια η μνήμη τους! Και ας είναι διαρκής ο σεβασμός μας και η αρετή μας!

* Ο κατάλογος αυτός είναι ασφαλώς ενδεικτικός.